-
http://rahronews.ir/?p=4006
به گزارش رهرو نیوز به نقل از خبرگزاری فارس از شیراز، اقتصاد دانش‌بنیان از نوع شاه‌کلیدهایی است که حداقل دو قفل عقب‌ماندگی صنعت و تک‌بُعدی شدن دانشگاه را باز می‌کند. شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل پل ارتباطی که بین دانشگاه و صنعت ایجاد می‌کنند نجات‌دهنده‌ی بخش تولید و رونق اقتصاد صنعتی هستند. البته تفکراتی نیز در بخش اقتصادی حضور دارند که هرچند این اقتصاد را مؤثر و راه‌گشا می‌دانند، اما تمرکز روی آن را خیر! و اعتقاد بر غول‌پروری اقتصادی دارند.
اما گذشته از نظرات اقتصاددانان نمی‌توان مُنکر اهمیت و نقش تعیین‌کننده شرکت‌های دانش‌بنیان شد. اهمیت این بخش را نیز می‌توان در بند دوم سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب مبنی بر «پیشتازی اقتصاد دانش‌بنیان، پیاده‌سازی و اجرای نقشه جامع علمی کشور و ساماندهی نظام ملی نوآوری به‌منظور ارتقاء جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش‌بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه» متوجه شد.
از طرفی امروز در جهان نیز کشورها در حال تقویت اقتصاد اطلاعاتی و دانشی خود هستند. صنعت دانش‌بنیان متشکل از سرمایه‌گذار و افراد با تحصیلات پژوهشی و کارآمد است؛ این به معنای این است که حیات شرکت‌های دانش‌بنیان به این دو مورد است که متأسفانه با کم‌لطفی‌های بسیاری روبه‌رو شده‌اند.
از طرفی شاهد خالی ماندن حلقه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان از پژوهشگران و دانشمندان نخبه جوان کشور و روی آوردن آن‌ها به سمت تولید کردن و وارد شدن به بخش صنعت هستیم که این خود آسیب جدی برای تقویت اقتصاد اطلاعاتی و دانشی کشور است. در این راستا به سراغ یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان درزمینه‌ی شتاب‌دهنده پژوهشی رفتیم.
حمیده امیری زنجیرانی
خودتان را معرفی کنید؟
حمیده امیری زنجیرانی، دکتری شیمی‌فیزیک و دارای مقالات متعدد برگزیده ISI و سابقه فعالیت در انواع پروژه‌های پژوهشی صنعتی را در رزومه خود دارم. سابقه تدریس در دانشگاه و فعالیت در مراکز پژوهشی بخش دیگری از رزومه کاری من است.
نخستین تجربه جدی من بنیان‌گذاری گروه نانوتکنولوژی در مرکز جهاد دانشگاهی شیراز بود. در این مدت در کنار مطالعه و آموزش کارآفرینی، ده‌ها پروژه پژوهشی را مدیریت کردم و بر روی مقالات برگزیده متعددی کار کردم.
اکنون به‌عنوان سهامدار، عضو هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت شتاب‌دهنده پژوهشی «پترو مهر امیران نکو» فعال در حوزه فناوری‌های پیشرفته «صنایع شیمیایی نفت، گاز و پتروشیمی» مشغول به فعالیت هستم.
پترو مهر چگونه شکل گرفت؟
پترو مهر شرکتی است که از یک نیاز کسب‌وکار و کارآفرینی در ایران شکل گرفت. این شرکت باهدف صنعتی و تجاری کردن و رفع نیاز واقعی بازار و درواقع از خلأ بین دانشگاه و صنعت شکل گرفت که با توجه به تحصیلات دانشگاهی و تجربه‌ای که در صنعت داشتیم متوجه یک گسل و خلأ در بین این دو نهاد شدیم.
در سال 94 شتاب‌دهنده پژوهشی پترو مهر را به شکل استارت‌آپ با کمک شتاب‌دهنده کسب‌وکار نکو در پارک علم و فناوری فارس در مرکز رشد نفت، گاز و پتروشیمی راه‌اندازی کردیم.
این شرکت دانش‌بنیان مالکیت ثبت اختراع کاتالیست پایه زیولیت و فرآیند تبدیل متانول به بنزین را دارد و دارای تأییدیه برای 8 کالای دانش‌بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در حوزه فناوری‌های پیشرفته نفت، گاز و پتروشیمی است.
هدف از تشکیل پترو مهر چیست؟
پترو مهر نخستین شتاب‌دهنده پژوهشی صنایع شیمیایی در کشور است که وظیفه اصلی‌اش کاهش ریسک، زمان و هزینه دوره پژوهش است. پترو مهر تلاش می‌کند تا با بهره‌گیری از پیشکسوتان پژوهشی-صنعتی، حضور اساتید برجسته دانشگاهی و شناخت از صنعت، پاسخگوی نیاز صنایع به دانش‌های روز و فنّاورانه و گاهی تحریمی باشد.
این شرکت دانش‌بنیان تلاش می‌کند تا از نتیجه دستاوردهای پژوهشی با ذینفع قرار دادن پژوهشگران، کسب‌وکارهای جدید فناورانه را ایجاد کند و به‌این‌ترتیب گامی در راستای حمایت و ایجاد اشتغال پایدار برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بردارد.
شتاب‌دهی در حوزه فناوری‌های سخت به دلایل گوناگون و ماهیت تجربی بودن آن پیچیدگی و سختی‌های خودش را دارد. پترو مهر با تدوین الگوها و پروتکل‌های کارآمد موفق شده است تا باوجود این پیچیدگی، به جذب سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و جسور در شتاب‌دهی فناوری‌های سخت بپردازد.
یکی از ارزش‌های راهبردی پترو مهر توانمندسازی حقیقی پژوهشگران و مشتریان خود است. معمولاً پژوهش‌گرانی که حمایت می‌شوند در منافع مادی و معنوی دستاوردها شریک شده که درنتیجه‌ی آن مشتری‌ها بهترین کیفیت کار و کمترین ریسک را متحمل می‌شوند.
شتاب‌دهنده پژوهشی پترو مهر، در این دوره که بیشترین ریسک ناکامی وجود دارد، به پژوهشگران کمک می‌کند تا جهت‌گیری پژوهشی درستی داشته باشند و بتوانند به نمونه اولیه قابل دفاع در صنعت برسند.
سرمایه اصلی برای شروع کار چقدر بود؟
پترو مهر با سرمایه 400 هزار تومان و بدون دریافت هیچ وام و کمکی از هیچ نهاد و مرجعی تأسیس شد. سیاست ما تا به امروز این بوده که کمترین حمایت را از سازمان‌های به‌اصطلاح حمایتی دریافت کنیم و در دام فشار برای تولید آمار پیشرفت ظاهری و ناپایدار نیفتیم.
اعتقاد ما بر این است که تعاملات مؤثر بین بنیان‌گذارهای شرکت، انتخاب همکاران مؤثر و بنا گذاشتن شرکت بر اساس پروتکل‌های شفاف، مؤثر و اثربخش و نهادینه کردن فرآیندهایی که بتواند بنیان‌گذاران، پژوهشگران، کارمندان و مشتریان را در زنجیره شفافیت، توانمندسازی و سودمندی قرار دهد از اهمیت ویژه برخوردار است.
این شرکت دانش‌بنیان در گام نخست تلاش کرد تا با کمک تجربه و تلاش بنیان‌گذاران خود به خلق ارزش در پروتکل‌ها و فرآیندهای شرکت بپردازد و ازآن‌پس با ارائه این ارزش‌های مهم سازمانی به مشتریان و سرمایه‌گذاران موفق به سودمندی شود.
مهم‌ترین افتخاراتی که به دست آوردید؟
پترو مهر در همین مدت کوتاه با کمک گروه‌های پژوهشی و مشاوران صنعتی و دانشگاهی و سرمایه‌گذاران خود به دستاوردهای بسیار پرارزشی دست یافته است.
«کرکینگ سرد» یک شیوه انقلابی کرکینگ نفت در دمای محیط است که صنعت نفت آینده را دگرگون خواهد کرد. امروز دانش فنی ابتدایی این فناوری تنها در دست چند شرکت انگشت‌شمار در کشورهای پیشرفته است.
برای نخستین‌بار اعلام می‌کنیم که کار شبانه‌روزی پژوهشگران و مدیران شرکت در مرحله آزمایشگاهی به بار نشسته است و به‌زودی ایران پس از روسیه، آمریکا، کانادا و اتریش پنجمین کشور دارنده دانش فنی نیمه‌صنعتی کرکینگ سرد خواهد بود.
این شرکت در حوزه کاتالیست و جاذب‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی بیش از 10 نمونه موفق و درحال‌توسعه به سفارش پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها دارد. بیشتر این کاتالیست‌ها از زمره کاتالیست‌های تحریمی هستند. 8 نمونه از این جاذب‌ها و کاتالیست‌ها در سه دسته اصلی، تأییدیه دانش‌بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دارند و همچنین برخی از آن‌ها به تولید نیمه‌صنعتی رسیده‌اند.
پترو مهر اخیراً با بهره‌مندی از دانش فنی و توان متخصصان خود و همکاری آموزش‌وپرورش ناحیه 3 شیراز و هنرستان علم و صنعت و صنعتگران کشور موفق به تولید نیمه‌صنعتی کاتالیست و جاذب پایه زیولیت به سفارش پتروشیمی شد. این محصولات اغلب وارداتی و تحریمی است که با توان و دانش داخلی، پیش‌ماده‌های داخلی و تجهیزات داخلی، تولید نیمه‌صنعتی و تحویل شد.
همچنین این شرکت دارنده دانش فنی انحصاری کاتالیست «ام تی جی» است که در فرآیند تولید بنزین از متانول کاربرد دارد. این کاتالیست در سازمان ثبت اختراعات کشور ثبت شده است.
سنتز و ساخت «آند و کاتد باتری لیتیوم یون پلیمری» یکی دیگر از دستاوردهای شرکت است که در سطح آزمایشگاهی توسعه‌یافته و نتایج بسیار موفقیت‌آمیزی داشته است. باتری لیتیوم یون پلیمری نسل آینده باتری‌های پیشرفته است که در صنایع هوافضا، مخابرات و خودرو برقی کاربرد بسیاری دارد.
هم‌اکنون با همکاری و سرمایه‌گذاری یکی از شرکت‌های دیگر که درزمینه‌ی تولید برخی از قطعات برق قدرت فعالیت می‌کند، در حال ساخت یک نمونه اولیه کاربردی هستیم.
رزین‌های پایه آب از دیگر دستاوردهای مهم شرکت است که باعث شده در تولید آن از حلال‌های مضر استفاده نشود و بنابراین امکان تولید انواع محصولات پایه رزین ازجمله رنگ‌های دوستدار محیط‌زیست و باقیمت مناسب را فراهم می‌کند.
شرکت پترومهر موفق شده است که مشکل پساب‌های صنعتی با آلودگی بسیار بالا را در صنعت رنگ و رزین با موفقیت به پایان برساند و مشکل زیست‌محیطی این پساب‌های خطرناک را حل کند.
دانش فیلم‌های پلیمری مورداستفاده در صنایع بسته‌بندی از دیگر موفقیت‌های شرکت است. چند پروژه دیگر نیز در حال انجام است که با توجه به پیمان رازداری سختگیرانه، امکان نام بردن از آن‌ها را نداریم.
عمده‌ترین مشکل یک شرکت دانش‌بنیان چیست؟
مشکل اصلی نبود اطلاعات صحیح و اثربخش و کمبود منابع انسانی متخصص کارآفرینی است؛ البته ایجاد یک مدل کسب‌وکار نوآورانه در ایران به‌خودی‌خود سخت است، اما تربیت غیرواقع‌بینانه دانشگاهی، کمبود فرهنگ تیمی و ضعف قوانین سبب شده که پیگیری سیاست‌های این شرکت در حمایت و ذینفع کردن پژوهشگران در دستاوردها، تبدیل به بزرگ‌ترین چالش مدیریتی شود.
اگرچه که ضعف تعاملات مؤثر با بازارهای داخلی و خارجی و عدم شفافیت به دلایل گوناگون در آمارهای تولید و مصرف همچنین واردات و صادرات یک مشکل عمومی در فضای کسب‌وکار کشور است، اما پس‌ازاین کمبود اطلاعات مؤثر موردنیاز کسب‌وکارها مشکل بزرگ دیگری است.
برای نمونه شما اگر قصد ساخت یک تجهیز و یا حتی دریافت خدمات مثلاً تولید محتوا را داشته باشید، اطلاعات شفافی به‌صورت بانک‌های جامع شرکت‌ها و اشخاص را پیدا نمی‌کنید و اگر اطلاعاتی هم باشد در اغلب موارد خدمت معرفی‌شده با فعالیت واقعی و گاهی باکیفیت ارائه خدمات متفاوت است.
اگرچه ما خیل مدعیان تخصص در کشور را داریم اما متأسفانه در عمل توانمندی منابع انسانی جهت حل مشکل فضای کسب‌وکار و ارائه خدمات ضعیف است. تلاش کردیم تا ارتباط مؤثر را در پیرامون حوزه فعالیت خودمان تشکیل و گسترش دهیم تا این شبکه بتواند به اکوسیستم کارآفرینی استان و نهایتاً کشور کمک کند.
نقش نهادهای حمایتی در حیطه دانش‌بنیان چگونه تعریف می‌شود؟
باید توجه داشت یک پژوهشگر که یک شرکت دانش‌بنیان را تأسیس می‌کند، فقط درزمینه‌ی پژوهشی خود تخصص دارد و در کنار آن نیاز به داشتن افرادی متخصص درزمینه‌ی حقوقی، مالی و حسابداری و … به‌عنوان پشتیبان دارد که در آینده دچار چالش نشوند.
متأسفانه وجود این نوع حمایت‌ها در نهادهای حامی فقط به‌طور اسمی وجود دارد که اگر نبود، از همان آغاز، تدبیر دیگر اندیشیده می‌شد. بنابراین مشکل دیگر شرکت‌های فناوری این است که نهادهای حامی، نقش حمایتی خود را به‌خوبی انجام نمی‌دهند.
البته دلیل آن است که نیروهای متخصص آنان گاهی صاحب علم، کارآمد و پاسخگو نیستند که به دلیل نوع سیستم گزینش و قراردادهای استخدامی و فرآیندها است.
نقش دانشگاه در توسعه صنعت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دانشگاه دید صنعت ندارد و مشکلات صنعت را درک نمی‌کند. برای صنعتگران زمان مهم است اما دانشگاه این را متوجه نیست که برای صنعت زمان تولید مواد اولیه یک چالش خواهد بود. این شرکت شتاب‌دهنده‌ی پژوهشی است که سعی می‌کند با استفاده از علم دانشگاه و با شناختی که از صنعت دارد، تحقیقات را در راستای مشکلات صنعت پیش ببرد.
از مشکلات امروز صنعت بگویید؟
بخش صنعت به دلیل کهنگی و قدیمی بودن آن پر از مشکل است که دلیل آن فاصله گرفتن با فنّاوری‌های روز دنیاست. این باعث می‌شود صنعت در بازار رقابت دچار مشکل باشد که عقب ماندن صنعت ازلحاظ کیفیت و قدرت رقابتی قیمت و همین‌طور محصولات نتیجه‌ی چالش‌های رقابتی در بازار جهانی است.
صنعت با چالش‌های بسیاری ازجمله منابع انسانی، مواد تولیدی، فضای کاری و … روبه‌رو است که باید این ارتباط شکل بگیرد تا بتوان روش‌هایی به صنعتگران پیشنهاد داد که متناسب با شرایط یک واحد صنعتی باشد.
چه توصیه‌ای به جوانان علاقه‌مند به بخش تولید و صنعت دارید؟
توصیه‌ای که می‌توانم به آن‌ها داشته باشم این است که از مشاوران بسیار کارآزموده صنعتی و بازرگانی و یا از شتاب‌دهنده‌ها کمک بگیرند و در دام شبکه‌های منفعت‌طلب آموزشی و یا آن‌ها که به‌اصطلاح حمایتی هستند و در باطن کارخانه‌های آمارسازی هستند، نیفتند.
یک شرکت دانش‌بنیان باید به تولید علم تمرکز کند. این فرهنگ نادرستی است که یک پژوهشگر و یا دانشمند برود و تولیدی و یا بازرگانی بزند!
توصیه می‌کنم که با تولیدی‌ها و بازرگانی‌هایی که ظرفیت خالی و آمادگی شراکت دارند همکاری کنید و خودتان مستقیماً به دنیای سخت، پیچیده و خشن تولید و بازرگانی وارد نشوید. یادمان باشد بی‌پولی بهتر است از بدهکاری!
سخن آخر؟
همگام نبودن صنعت با فناوری باعث می‌شود تا صنعت رفته‌رفته به دلیل بهره‌ور نبودن و نقص در زنجیره ارزش و درنتیجه از بین رفتن مزیت رقابتیِ کیفیت و قیمت از گردونه رقابت حذف شود. ارتباط بین صنعتگران و شرکت‌های دانش‌بنیانی که از صنعت دید روشنی دارند باعث جذب سرمایه‌گذاری، جلوگیری از خروج ارز و ایجاد اشتغال و رونق صنعت می‌شود.
امید است با ارائه خدمات مؤثر حمایتی از شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای توانمندسازی آن‌ها، زمینه بهره‌مندی صنعت از خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان هر چه بیشتر فراهم شود.
انتهای پیام/*
Wednesday, 2 April , 2025