دسترسی ها

اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز:

طرح ساخت سد مارون ۲ در بالادست رود مارون، این روزها به یکی از جنجالی‌ترین موضوعات محیط زیستی کشور تبدیل شده است. کارشناسان و فعالان محیط زیست هشدار می‌دهند که اجرای این پروژه می‌تواند به خشکیدن تالاب بین‌المللی شادگان و از بین رفتن زندگی هزاران نفر از مردم منطقه منجر شود.

با وجود آنکه تجربه سدسازی‌های پیشین در ایران نشان داده بخش زیادی از پروژه‌ها بدون توجه به حق‌آبه‌های زیست‌محیطی اجرا شده‌اند، همچنان سیاست سدسازی با شعار توسعه و اشتغال ادامه دارد. بسیاری از متخصصان معتقدند در این پروژه‌ها جریان طبیعی رودخانه‌ها قطع شده و حیات بوم‌سازگان‌ها به خطر افتاده است.

تالاب شادگان، که با وسعتی نزدیک به نیم‌میلیون هکتار به عنوان بزرگ‌ترین تالاب خاورمیانه شناخته می‌شود، در فهرست کنوانسیون رامسر ثبت شده و از مناطق حفاظت‌شده کشور است. اما به دلیل کم‌توجهی به حق‌آبه محیط‌زیستی و ورود پساب‌ها و آلاینده‌ها، سال‌هاست در وضعیت بحرانی قرار گرفته و حتی نام آن به فهرست مونترو ـ لیست تالاب‌های در معرض نابودی ـ اضافه شده است.

محمد داس‌مه، وکیل و فعال محیط زیست، می‌گوید: «حق‌آبه تالاب شادگان از رودخانه جراحی تأمین می‌شود که بخش عمده آب آن از رود مارون می‌آید. سدسازی‌های گذشته باعث کاهش شدید دبی این رودخانه شده و حالا احداث مارون ۲ می‌تواند ضربه نهایی را وارد کند.» به گفته او، خشکیدن تالاب نه تنها میلیون‌ها نخل و زمین کشاورزی منطقه را نابود می‌کند، بلکه معیشت مردمی که وابسته به این زیست‌بوم هستند را هم از بین می‌برد.

بر اساس آمار رسمی، تنها در یک دهه اخیر بیش از یک‌ونیم میلیون نخل در شادگان خشک شده است. این شرایط در استانی که با محرومیت و بیکاری گسترده دست و پنجه نرم می‌کند، به گسترش فقر، مهاجرت اجباری و ایجاد کانون‌های جدید ریزگرد منجر خواهد شد. سازمان زمین‌شناسی نیز در گزارش‌های خود تأکید کرده که خشکیدن تالاب‌ها یکی از اصلی‌ترین منابع گرد و غبار داخلی در ایران است.

از سوی دیگر، منتقدان ساخت سد مارون ۲ به ایرادات جدی در مطالعات طرح اشاره می‌کنند. به عنوان نمونه، در اسناد موجود آمده است که بخش بزرگی از زمین‌های مورد نظر برای آبیاری با آب این سد اصلاً قابلیت کشاورزی ندارد. این یعنی صرف هزاران میلیارد تومان بودجه عمومی برای پروژه‌ای که نه تنها کارایی ندارد بلکه خسارت‌های سنگینی بر جای می‌گذارد.

با این حال، در حالی که سازمان حفاظت محیط زیست هنوز هیچ مجوزی برای این طرح صادر نکرده، مجلس یازدهم با مصوبه‌ای بحث‌برانگیز اعتبارات آن را به بودجه سالانه بازگرداند. این اقدام اعتراض فعالان محیط زیست، کشاورزان و حتی بخشی از نمایندگان خوزستان را در پی داشته است. تاکنون بیش از ۱۳ هزار نفر در کارزاری اینترنتی خواستار توقف ساخت این سد شده‌اند.

داس‌مه در پایان هشدار می‌دهد: «اجرای مارون ۲ فقط یک پروژه عمرانی نیست، بلکه به معنای حذف تالاب شادگان، تهدید زندگی مردم جنوب خوزستان و حتی تشدید بحران گرد و غبار در سراسر جنوب غرب کشور است. اگر امروز جلوی این طرح گرفته نشود، فردا دیگر فرصتی برای جبران نخواهد بود.»

مسئله سد مارون ۲ فقط یک اختلاف محلی بر سر آب نیست؛ بلکه نمادی از نگاه کوتاه‌مدت و غیراصولی به مدیریت منابع طبیعی کشور است. نادیده گرفتن اهمیت تالاب شادگان می‌تواند به بحرانی ملی بدل شود؛ بحرانی که همزمان محیط زیست، اقتصاد و سلامت اجتماعی مردم را تحت فشار قرار می‌دهد. اگر تصمیم‌گیران امروز دست به انتخابی هوشمندانه نزنند، آیندگان از ما خواهند پرسید چرا بزرگ‌ترین تالاب خاورمیانه را در برابر منافع کوتاه‌مدت قربانی کردیم.