• نویسنده : معصومه صالحی

    • پایگاه خبری رهرونیوز:

    کارون، پرآب‌ترین و طولانی‌ترین رود ایران، این روزها حال خوشی ندارد. رودی که از زردکوه چهارمحال‌وبختیاری سرچشمه می‌گیرد، پس از گذر از خوزستان به خلیج فارس می‌ریزد و سال‌ها زندگی و رونق به مردم جنوب کشور هدیه داده است، امروز به رودخانه‌ای کم‌جان و خشکیده تبدیل شده؛ تا جایی که عبورش از اهواز بیشتر شبیه خطی باریک از آب به نظر می‌رسد تا پهنه‌ای خروشان.

    خشکسالی‌های پیاپی و طرح‌های انتقال آب از سرچشمه‌های کارون، رگ حیاتی این رود را خشک کرده‌اند. اگر روزگاری «لب کارون، چه گل بارون» شعار زندگی اهوازی‌ها بود، حالا زمین‌های ترک‌خورده، نی‌زارهای خشکیده و بوی نامطبوع فاضلاب جای آن تصویر را گرفته است.

    کارونی که به جویبار شبیه شده است

    محمد درویش، پژوهشگر محیط زیست، می‌گوید: «کاهش ۴۰ تا ۴۴ درصدی بارش‌ها در حوضه کارون بزرگ باعث شده جریان آب در مقطع اهواز به حدود ۲۱۰ مترمکعب بر ثانیه برسد؛ در حالی که در شرایط طبیعی و حتی در سال‌های خشک، این رقم باید حدود ۸۰۰ مترمکعب باشد.» او هشدار می‌دهد که اگر دبی آب به زیر ۱۵۰ مترمکعب برسد، آب شور خلیج فارس به سمت نخلستان‌ها پیشروی خواهد کرد و بخش زیادی از کشاورزی خوزستان نابود می‌شود.

    جزیره‌هایی در دل رود

    پس از سیلاب سال ۹۸، حجم زیادی رسوب وارد بستر رود شد. همین موضوع، همراه با کمبود لایروبی و سازه‌های متعدد روی رودخانه، باعث ایجاد جزایر کوچک و بزرگ در میانه کارون شده است. امروز در برخی بخش‌ها حتی ماشین‌های سنگین در بستر رودخانه تردد می‌کنند و قایق‌ها در گل و لای گیر می‌افتند.

    عبدالله سردسته، مدیر لایروبی سازمان آب و برق خوزستان، می‌گوید: «سال گذشته نزدیک به یک میلیون مترمکعب لایروبی انجام شده، اما به دلیل شدت رسوب‌گذاری و ساختار هیدرولیکی کارون، این تلاش‌ها کافی نبوده است.»

    وقتی رود به خشکی بدل می‌شود

    از سوی دیگر، فراز رابعی معاون سازمان آب و برق خوزستان، تأکید می‌کند که ۵۸ درصد مخازن سدهای استان خالی است و به همین دلیل نمی‌توان بیش از ۲۰۰ مترمکعب بر ثانیه آب در مقطع اهواز رهاسازی کرد. به گفته او، برداشت‌های غیرمجاز در بالادست نیز شرایط رودخانه را بحرانی‌تر کرده است.

    صدای مردم و مسئولان محلی

    برای مردم اهواز، دیدن رودخانه‌ای که زمانی جان شهر بود، حالا بیشتر شبیه یک زخم کهنه است. یکی از شهروندان می‌گوید: «کارون خرابم می‌کند، دیگر از رود چیزی جز خشکی و بوی فاضلاب نمانده.» ابراهیم نوشادی شهردار اهواز هم اعتراف می‌کند: «با این وضعیت نمی‌توان نام رودخانه بر کارون گذاشت؛ چون رودخانه زمانی معنا دارد که پرآب باشد.»

    آینده‌ای خشک‌تر در راه است

    مهدی قمشی، استاد دانشگاه شهید چمران، توضیح می‌دهد: «به دلیل مصرف زیاد در بالادست، انتقال سالانه حدود ۱.۳ میلیارد مترمکعب آب از سرشاخه‌های کارون و کاهش بارش‌ها، اکنون سالانه حدود ۴ میلیارد مترمکعب آب کمتر از گذشته وارد کارون می‌شود. اگر روند خشکسالی ادامه پیدا کند، باید انتظار روزهایی خشک‌تر و پرخطرتر برای کارون را داشته باشیم.»

    نتیجه‌گیری

    کارون، که روزگاری نماد حیات و شکوه جنوب ایران بود، امروز میان دست‌اندازی‌های انسانی و تغییرات اقلیمی گرفتار شده است. اگر سدسازی‌های بی‌حساب، طرح‌های انتقال آب و برداشت‌های بی‌رویه ادامه یابد، چیزی از کارون به جز خاطره باقی نخواهد ماند. این رودخانه فقط یک منبع آب نیست؛ هویت، فرهنگ و زیست‌بوم میلیون‌ها نفر به آن گره خورده است. نجات کارون یعنی نجات خوزستان و بخشی مهم از ایران.

      • منبع خبر : به گزارش پایگاه خبری رهرونیوز