- نویسنده : معصومه صالحی
-
- منبع خبر : پایگاه خبری رهرو نیوز
http://rahronews.ir/?p=1279736
اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز: سالهاست هجوم طوفان خاک به کابوس وحشتناک خوزستانی ها تبدیل شده است، کابوسی که هرازگاهی رنگ واقعیت به خود می گیرد و نه تنها زندگی همه را مختل بلکه سلامت پیر و جوان و کودک و بزرگ را نشانه می گیرد تا شاهد افزایش بیماری های تنفسی و آمارهای سربه فلک کشیده بیماران در بیمارستان ها باشیم.
به گزارش پایگاه خبری رهرو نیوز؛ خوزستانی ها بیش از ۲ دهه با کابوس وحشتناک زندگی در گردوغبار دست به گریبان بوده اند، روزهایی را تجربه کردهاند که تمام زندگی آنان را خاک مختل کرده بود، از نفس افتادن کودکان، اضطراب والدین، تعطیلی مدارس و صفهای طولانی اورژانسها، تصویری آشنا برای مردمی است که دیگر خاک را بخشی از زندگی روزمرهشان میدانند.
در تمام این سالها شاید به جرات بتوان گفت که هیچگاه راهکار عملی نتیجه بخش برای پایان دادن به این کابوس همیشگی مردم درد کشیده خوزستان انجام نشد و پرسش اصلی همچنان پابرجاست: چرا پس از دو دهه وعده، هنوز برنامهای واقعی برای پایان دادن به این بحران اجرا نشده است؟
منشاء گرد و غبار؛ داخلی یا خارجی؟
کارشناسان بر این باروند که منشاء گرد و غبارهایی که در دهه ۸۰ به اوج رسید، کانونهای خارجی بود اما در دهه ۹۰ ناگهان فعالیت کانونهای داخلی افزایش یافت. در سال ۹۷ و ۹۸ بارشهای زیاد در منطقه و وقوع سیل که در نیم قرن گذشته بیسابقه بود، باعث کاهش گرد و غبار شده بود اما خشکسالی های متوالی، دوباره پای گردو غبار را به خوزستان باز کرد در این سالهای اخیر هم گاهی منشا ء کانون های گرد وغبار خوزستان کانون های داخلی معرفی شدند کانون هایی که برای تثبیت آنها اقداماتی چون نهال کاری، مالچ پاشی و بیابان زدایی به عنوان راهکار مطرح شد و البته بودجه و اعتباراتی برای آن تخصیص داده شد اما همچنان با وجود اقدامات کم و بیشی که انجام شد کانون های گرد و غبار داخلی نقش موثری (۳۰ درصد) در روزهای خاکی خوزستان دارند.
گاهی هم توپ در زمین کشورهای همسایه انداخته شد و آن ها به عنوان کانون اصلی ایجاد گردو غبار در ایران معرّفی شدند؛ تعامل با این کشورها برای مقابله با آن ضروری مطرح می شد امّا گویا بعد از ۲۰ سال هنوز اقدام موثّری جهت این تعامل انجام نشده بطوریکه باز هم منشا گرد و غبار روزهای اخیر که بخش عمده ای از استان را فراگرفت به عراق و عربستان نسبت داده شد.
افزایش تاب آوری در صدر راهکارها
در هر صورت ظاهرا قرار نیست این کابوس وحشتناک مردم خوزستان پایان یابد، معاون محیط زیست انسانی ادارهکل حفاظت محیط زیست خوزستان در مصاحبه اخیر خود از ضرورت برنامه ریزی برای افزایش تاب آوری مردم خوزستان سخن گفت.
به گفته فرهاد قلی نژآد هفت کانون عمده و بحرانی گرد و غبار با مساحت ۳۴۴ هزار هکتار در خوزستان وجود دارد که بیشترین تعداد و مساحت این کانونها در مناطق جنوب شرق اهواز، جنوب اهواز، ماهشهر و هندیجان و در جنوب تالاب هورالعظیم در غرب خوزستان قرار دارد و البته پهناورترین کانون گرد و غبار کانون شماره ۴ در جنوب و جنوب شرق اهواز با مساحت ۱۲۲ هزار هکتاری است که بیشترین تاثیر از نظر گرد و غبار در اهواز را دارد به طوری که ۳۰ درصد منشاء گردو غبار استان که از کانون های داخلی است عمدتا از این کانون می باشد.
وی با بیان اینکه باید تابآوری شهرهای خوزستان در مقابله با گرد و غبار افزایش یابد، می گوید: افزایش امکانات بهداشتی و درمانی و سازگاری شهرها با گرد و غبار، انجام اقداماتی مانند عایقسازی ساختمانها، پایداری شبکه برق استان خوزستان هنگام مواجهه با پدیده گرد و غبار و پایداری آب سالم در شهرها، از جمله موضوعات بسیار مهمی هستند که باید در خصوص تابآوری مردم و شهرهای خوزستان هنگام مواجهه با گرد و غبارهای خارجی مدنظر قرار بگیرند.
اما در حالی از «افزایش تابآوری» سخن گفته میشود که مردم هنوز انتظار دارند منشأ بحران مهار شود، نه اینکه فقط به زندگی در شرایط سخت عادت کنند.
وی در خصوص اقدامات انجام شده توضیح می دهد :عمده پروژههای در حال اجرا نهالکاری، توسعه فضای سبز، مدیریت روانآبها در عرصهها، مرطوبسازی کانونها، حفاظت و غرق پوشش گیاهی در اکوسیستمهای بیابانی و کانونهای گرد و غبار بوده اما براساس آخرین ارزیابی ها می توان گفت، ۷۰ درصد پروژهها در حد متوسط و مطلوب بودهاند و در ۳۰ درصد موارد، از عملکرد پروژهها نتایج خاصی به دست نیامده است.
خساراتی که فقط بخشی از آن دیده می شود
مطالعه برآورد خسارات ناشی از پدیده گرد و غبار بر سلامت افراد در ایران که توسط دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۱۳۹۴ منتشر شده، تعداد موارد مرگ و میر زودرس، عوارض بیماری و هزینههای اقتصادی ناشی از گرد و غبار (PM۱۰) در استانهای خوزستان، کرمانشاه و کردستان در سال ۱۳۸۹ را برآورد کرده است. بر اساس این مطالعه ۲ هزار و ۷۸۳ مورد از مرگ و میر افراد در خوزستان منتسب به پدیده گرد و غبار است که ۱۲.۹ درصد از مرگ و میرها را شامل میشود. در همین سال بیش از ۲۰۰ هزار مورد مراجعه به مراکز درمانی به دلیل بیماریهای تنفسی، بیش از ۴۶ میلیون مورد حمله آسم، ۳۶۱ هزار مورد عفونت تنفسی خفیف کودکان و بیش از ۴۹ هزار مورد برونشیت مزمن ناشی از پدیده گرد و غبار گزارش شده که هزینههای درمان آن میلیاردها دلار است.
در همین رابطه مدیر کل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به اینکه میزان خسارت ناشی از گرد و غبار در برآورد سال ۹۷ در پنج استان کشور، ۶۰ هزار میلیارد ریال بوده، می گوید: ۴۰ هزار میلیارد ریال از این خسارت مختص خوزستان است که بخش عمده خسارت ناشی از این پدیده را به خود اختصاص داده است.
داوود میرشکار با بیان اینکه این خسارتها تنها خسارتهایی است که کارشناسان توانستهاند آنها را به ریال برآورد و عنوان کنند، تصریح می کند: مهاجرت، خروج سرمایهگذارن از کشور، عدم سرمایهگذاری در استانهایی همچون خوزستان که از نظر تولید میتوانند بار اقتصادی خوبی برای کشور داشته باشند از دیگر خساراتی هستند که در این محاسبات دیده نمی شوند.
وقتی بهار هم خاکی است
نخستین روزهای بهار خوزستان بار دیگر شاهد وزش ریزگردها بود به طوری که هفته گذشته ۲۵ فروردین ماه ریزگردها چتر قهوهای خود را در آسمان خوزستان گشودند تا خوزستانی ها بار دیگر شاهد فاجعه پرتکرار و خسارتبار گردو غبار و آلودگی هوا باشند به طوری که غلظت گرد و غبار در اهواز و حمیدیه تا ۶۷ برابر حد مجاز افزایش یافت .
در همین راستا معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با اشاره به مراجعه ۱۰۰۰ خوزستانی به مراکز درمانی در پی وقوع گرد و غبار شدید در خوزستان، از روند افزایشی مراجعات به بیمارستانها و اورژانسها خبر داد.
به گفته دکتر میثم معزی از این تعداد ۱۱۲ نفر برای دریافت خدمات درمانی بیشتر بستری شدند و دیگر مراجعهکنندگان به صورت سرپایی خدمات لازم را دریافت کردند.
صدای مردم در برابر خاک
در گفت و گویی که با بیماران تنفسی داشته ایم، زهرا امیری، مادر یک کودک مبتلا به آسم در اهواز، میگوید:«ما دیگر هوا نداریم نفس بکشیم. هر بار گرد و غبار میآید، باید دارو بخریم و دستگاه بخور را شبانهروز روشن نگه داریم. میگویند برنامه دارند، ولی ما نتیجهای نمیبینیم.»
محسن شریفی هم که با برداشتن ماسک شروع به سرفه کردن می افتد از مسئولان تقاضای پیگیری و تلاش جدی برای رفع این شرایط دارد.
خوزستانی ها چاره ای ندارند جز اینکه امیدوار باشند به روزهای روشن بدون خاک امیدوار باشند به برنامه ها ووعده هایی که داده می شود تا شاید روزی این کابوس روزهای تلخ گردو خاک تمام شود.
یکی از این برنامه ها ، طرح جامع اقدام و عمل مقابله با گرد و غبار است که به گفته علیمحمد طهماسبی بیرگانی این برنامه در خوزستان برای ۱۰ ساله آینده استان است که در برنامههای هفتم و هشتم توسعه اجرایی می شود ، در این برنامه با تلفیق نقشههای گرد و غبار و کاربریهای استان خوزستان، برنامههایی برای دستگاههای مختلف بر اساس وظایفشان در تالابها، اراضی زراعی غبارخیز و … در نظر گرفته شد؛ براساس این آییننامه، استانداران وظیفه دارند برنامههای استانی در بحث مقابله با گرد و غبار را در اولویت قرار دهند.
همچنین سال گذشته سازمان حفاظت محیط زیست بحث دیپلماسی گرد و غبار را به میان آورد و وعده داد که علاوه بر مذاکره با کشورهای همسایه، یک طرح منطقهای را برای تثبیت کانونهای خارجی اجرا میکند؛وعده ای که در حد همان وعده ماند تا اینکه اخیرا استاندار خوزستان در نشستی با حضور ریاست جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با تاکید بر ضرورت ایجاد سازوکارهای منطقهای برای مقابله با بحران ریزگردها، پیشنهادِ برگزاری یک اجلاس منطقهای در این زمینه را مطرح کرد که با موافقت رئیس جمهور همراه شد .
سید محمد رضا موالی زاده استاندار خوزستان تصریح می کند: دکتر پزشکیان، ریاست جمهور اعلام کرد که مقدمات برگزاری این اجلاس باید هرچه سریعتر فراهم شود و ضمن اشاره به اهمیت پرداختن جدی به موضوع آتشسوزی در تالابها، خواستار هماهنگی بیشتر با کشورهای همسایه و تقویت همکاریهای منطقهای برای تثبیت کانونهای تولید ریزگرد شد.
اکنون پرسش این است: آیا این بار وعده تازهای در راه است یا گامی واقعی برای تغییر؟
فعالان محیطزیست میگویند تا زمانی که تالابها احیا نشوند و مدیریت منابع آبی در سطح منطقهای انجام نگیرد، گرد و غبار همچنان مهمان همیشگی خوزستان خواهد بود.
یکی از فعالان اهوازی میگوید: مردم دیگر وعده نمیخواهند. گزارش عملکرد واقعی میخواهند. اگر حتی یک درصد بودجه مصوب صرف نظارت درست شود، شاید دیگر مجبور نباشیم در روزهای خاکی نفس بکشیم.
مطالبه روشن مردم؛اجرای واقعی طرحها، نه وعدههای تکراری
خوزستانیها دیگر نمیخواهند «تابآور» باشند؛ آنها خستهاند از خاکی که روی خانهها و ریههایشان مینشیند، میخواهند زنده بمانند در شهری که نفس کشیدن در آن حق بدیهی باشد.
غول گرد و غبار همچنان در خوزستان می تازد هشدارهای جدید سازمان هواشناسی خوزستان نشان می دهد همچنان این قصه سر دراز دارد؛ باید دید اینبار برنامه ها و وعده ها روزهای غبارآلود خوزستان را پایان می هد؟!
Sunday, 14 December , 2025