دسترسی ها

اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز:

صنعت فولاد ایران که هم‌اکنون رتبه دهم جهان را در تولید فولاد به خود اختصاص داده و حدود ۵.۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد، در معرض چالش‌های جدی ناشی از کمبود انرژی، سیاست‌های قیمت‌گذاری و محدودیت‌های صادراتی قرار گرفته است؛ چالش‌هایی که به گفته مدیرعامل فولاد خوزستان، می‌تواند به کاهش شدید سودآوری، افت تولید و تهدید اشتغال پایدار بینجامد.

امین ابراهیمی، مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان، در نشست خبری اخیر خود با اصحاب رسانه در اهواز، با بیان این‌که در سه سال گذشته محدودیت‌های گاز و برق بیش از ۸.۵ میلیارد دلار به صنعت فولاد زیان وارد کرده، گفت: «اگر این سرمایه از دست نمی‌رفت، امکان احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی برای کشور وجود داشت.»

به گفته وی، در حالی که ایران طی نیم‌قرن گذشته از واردکننده عمده فولاد به دومین صادرکننده محصولات نیمه‌تمام فولادی در جهان تبدیل شده، اما استمرار مشکلات انرژی، قیمت‌گذاری غیررقابتی و محدودیت‌های صادرات، دستاوردهای این صنعت را تهدید می‌کند.

وابستگی شدید اقتصاد به فولاد

صنعت فولاد ایران، با اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود دو میلیون نفر، نزدیک به ۸ درصد از کل شاغلان کشور را دربرمی‌گیرد و سهمی معادل ۱۶ درصد صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است. تنها در سال گذشته، صادرات فولاد به ۷.۸ میلیارد دلار رسید.

ابراهیمی تأکید کرد: «ارزش جایگزینی تولید داخلی فولاد، در صورت واردات، به حدود ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد. با این حال، سهم فولاد در قیمت هر مترمربع مسکن فقط ۲.۵ درصد است و این سهم حتی با کارمزد بنگاه‌های معاملات ملکی برابری می‌کند. بنابراین گران شدن فولاد، عامل اصلی جهش قیمت مسکن نیست.»

مقایسه جهانی و مزیت‌های زیست‌محیطی

برخلاف تصور عمومی، فولاد ایران در بخش زیست‌محیطی نیز عملکردی بهتر از متوسط جهانی دارد. بیش از ۹۰ درصد تولید فولاد کشور با روش کوره قوس الکتریکی انجام می‌شود که آلایندگی کمتری نسبت به روش کوره بلند (رایج در ۸۰ درصد تولید جهانی) دارد. تولید هر تن فولاد در کوره بلند بین ۲.۵ تا ۳ تن دی‌اکسیدکربن ایجاد می‌کند، اما در ایران این رقم به ۱.۲ تن می‌رسد.

همچنین با استفاده از آهن اسفنجی به جای زغال‌سنگ، ایران کمترین میزان آلایندگی را در سطح جهانی دارد و به گفته ابراهیمی، «پیشتاز حرکت به سمت فولاد سبز» است.

کمبود انرژی؛ گره اصلی تولید

به گفته مدیرعامل فولاد خوزستان، در پیک مصرف برق کشور که به ۸۰ هزار مگاوات می‌رسد، سهم فولاد حدود ۵۵۰۰ مگاوات (۷ درصد کل مصرف) است، اما این صنعت خود توان تولید ۴۰۰۰ مگاوات برق (۷۳ درصد نیاز خود) را دارد.

ابراهیمی با انتقاد از سیاست‌های قیمت‌گذاری انرژی گفت: «قیمت گاز برای فولادسازان ایرانی حدود ۸.۲ سنت است، در حالی که کشورهای همسایه مثل عراق، ترکیه و عمان گاز را با نرخ ۴ تا ۶ سنت عرضه می‌کنند. حتی قیمت صادرات گاز ایران به عراق ۱۷ سنت و به ترکیه ۳۰ سنت است، ولی صنایع داخلی با نرخ بالاتر از منطقه مواجه‌اند.»

افت تولید و کاهش سودآوری

فولاد خوزستان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد میانی کشور، ظرفیت تولید ۴ میلیون تن در سال دارد، اما محدودیت‌های انرژی باعث افت محسوس تولید شده است. آمارها نشان می‌دهد که تولید این شرکت از ۳.۵۶ میلیون تن در سال ۱۴۰۱ به ۳ میلیون تن در سال ۱۴۰۳ رسیده و در چهار ماه نخست امسال، کاهش تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۰ درصد بوده است.

این کاهش تولید به گفته ابراهیمی، منجر به از دست رفتن ۱۵ درصد درآمد و ۱۴ درصد سود شده که می‌توانست صرف توسعه و سرمایه‌گذاری در خوزستان شود. حاشیه سود شرکت‌های فولادی (به جز فولاد مبارکه) نیز از حدود ۲۵ درصد به کمتر از ۱۰ درصد کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود به ۲ تا ۵ درصد برسد.

رکود بازار داخلی و تغییر الگوی صادرات

رکود پروژه‌های عمرانی و صنعتی، مصرف داخلی فولاد را کاهش داده و در نتیجه صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا افت کرده است. صادرات مقاطع طویل در سه ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۵ درصد از نظر حجم و ۴۰ درصد از نظر ارزش کاهش یافته است. در مقابل، صادرات مواد خام معدنی همچون گندله و کنسانتره رشد داشته که به گفته ابراهیمی، «نشانه خطرناک خام‌فروشی و کاهش توان صادرات محصولات صنعتی» است.

سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر

برای عبور از بحران انرژی، فولاد خوزستان علاوه بر خرید نیروگاه سبزوار، که تأمین برق پایدار را ممکن کرده، پروژه احداث نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی دز بهبهان را در دستور کار دارد. ابراهیمی می‌گوید: «سه سال است برای تامین زمین این پروژه پیگیری می‌کنیم و امیدواریم فاز اول آن تا پایان سال به بهره‌برداری برسد.»

پروژه بزرگ زیست‌محیطی

علاوه بر اقدامات انرژی، فولاد خوزستان پروژه‌ای بی‌سابقه برای کاهش آلودگی هوا آغاز کرده است. علیرضا مخبر دزفولی، قائم‌مقام شرکت، از نصب توری‌های پیشرفته بادشکن بر مساحت ۴۰ هکتار از محوطه انبار مواد اولیه خبر داد که می‌تواند ۸۵ درصد از انتشار غبار صنعتی را کاهش دهد. این فناوری پیش‌تر تنها در دو کشور کانادا و برزیل اجرا شده و در خاورمیانه نظیر ندارد.

هشدار پایانی

مدیرعامل فولاد خوزستان تأکید کرد: «ادامه روند فعلی، صنعت فولاد را با خطر کاهش اشتغال، افت ارزش افزوده و زیان‌دهی مواجه می‌کند. ما نیازمند حمایت فوری دولت در بازنگری قیمت‌گذاری انرژی، تسهیل صادرات محصولات با ارزش افزوده و اجرای پروژه‌های تولید برق پایدار هستیم.»