دسترسی ها

اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز:

خوزستان را نمی‌توان تنها به نفت و فولاد خلاصه کرد. استانی که ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را در اختیار دارد و یکی از بزرگ‌ترین منابع انرژی خاورمیانه به شمار می‌آید، امروز در نقطه‌ای ایستاده که میان ثروت و توسعه، فاصله‌ای قابل تأمل ایجاد شده است. این فاصله نه از فقر منابع، بلکه از غفلت در بهره‌گیری از فرصت‌ها ناشی می‌شود؛ فرصت‌هایی که اگر به درستی فعال شوند، می‌توانند خوزستان را از «قطب انرژی» به «قطب صنعتی و تجاری منطقه» بدل کنند.

خوزستان با مرز آبی و زمینی طولانی با عراق، یکی از معدود استان‌هایی است که ظرفیت اقتصاد مرزی در آن می‌تواند بازرگانی کشور را متحول کند. با وجود هشت بندر فعال و ۲۰ درصد سهم در صادرات ملی، هنوز زیرساخت‌های لجستیکی و گمرکی در تراز تجارت منطقه‌ای نیستند.

پایانه‌های مرزی شلمچه و چذابه ظرفیت ایجاد زنجیره‌های تأمین کالا میان ایران و عراق را دارند، اما نبود مناطق آزاد کارآمد، ضعف خدمات بانکی مرزی و محدودیت‌های ارزی موجب شده بخش خصوصی تمایل کمی به سرمایه‌گذاری در این مسیر داشته باشد.

در شرایطی که کشورهای همسایه با ایجاد بازارچه‌های مشترک و نهادهای مالی مرزی توانسته‌اند تعامل اقتصادی خود را چندبرابر کنند، خوزستان هنوز از مزیت جغرافیایی خود به‌درستی بهره نبرده است.

۷۰ درصد نفت و ۱۶ درصد گاز کشور در خوزستان تولید می‌شود؛ همچنین این استان با ۲۲ مجتمع پتروشیمی و ۲۳ نیروگاه با ظرفیت بیش از ۱۴ هزار مگاوات، بزرگ‌ترین قطب انرژی ایران است.

اما پرسش کلیدی این است: چرا این حجم عظیم انرژی، به رشد پایدار صنعتی منجر نشده است؟

پاسخ را باید در ساختار توسعه‌ی انرژی‌محور کشور جست‌وجو کرد. خوزستان در زنجیره‌ی ارزش نفت و گاز، عمدتاً در مرحله‌ی استخراج و پالایش اولیه باقی مانده است. صنایع پایین‌دستی و فناوری‌های نوین انرژی، که می‌توانستند اشتغال‌زا و ارزش‌افزا باشند، کمتر در این استان جایگاه یافته‌اند.

راه خروج از این چرخه، سرمایه‌گذاری هدفمند بانک‌ها و صندوق‌های توسعه‌ای در صنایع انرژی‌بر و انرژی‌نو است. ایجاد خوشه‌های صنعتی حول محور پتروشیمی، تجهیزات نیروگاهی، و فناوری‌های سبز می‌تواند موتور جدیدی برای رشد صنعتی استان باشد.

خوزستان با ۵۱ شهرک صنعتی، ۱۲ درصد اراضی آبی کشور، و ۶۰ هزار شغل صنعتی ایجادشده در سال گذشته، از ظرفیت نیروی انسانی و زیرساخت برخوردار است. با این حال، مشکلات زیست‌محیطی، کمبود آب، و هزینه بالای انرژی، بسیاری از طرح‌های صنعتی را از توجیه اقتصادی انداخته است.

به گفته کارشناسان، سهم بالای صنایع بزرگ در ترکیب اقتصادی استان باعث شده صنایع کوچک و متوسط کمتر رشد کنند. درحالی‌که تجربه جهانی نشان داده رشد صنعتی پایدار بر شانه‌ی بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs) استوار است، نه صرفاً پروژه‌های کلان.

اینجاست که نظام بانکی و سیاست مالی باید نقش فعال‌تری ایفا کند؛ نه فقط در پرداخت وام، بلکه در طراحی مدل‌های مشارکت تولیدی و تضمین زنجیره تأمین. اگر بانک‌ها از رویکرد تسهیلات‌محور به سمت سرمایه‌گذاری توسعه‌ای حرکت کنند، بخش خصوصی جرئت بیشتری برای ورود به عرصه صنعت خوزستان خواهد داشت.

اقداماتی نظیر طرح آبرسانی غدیر و فدک، توسعه بندر امام، و ایجاد فاز دوم منطقه ویژه پتروشیمی، آغاز مسیری تازه است؛ اما آنچه خوزستان نیاز دارد، برنامه‌ای فراتر از پروژه‌های عمرانی است.

تشکیل ستاد توسعه خوزستان می‌تواند به شرط برنامه‌ریزی منطقه‌ای، نقطه‌ی عطفی در هماهنگی بین دستگاه‌ها و سرمایه‌گذاران باشد.

مدیریت هوشمند منابع آب، توسعه زیرساخت فاضلاب و انرژی پاک، و حرکت به سمت صنایع دانش‌بنیان می‌تواند تصویر تازه‌ای از خوزستان بسازد؛ استانی که نه فقط منبع ثروت، بلکه بستر تولید و نوآوری است.

خوزستان دیگر نباید فقط «پایگاه انرژی کشور» باشد؛ باید به پایتخت صنعت جنوب‌غرب ایران تبدیل شود.

از تجارت مرزی تا انرژی‌های تجدیدپذیر، از صنایع پایین‌دستی تا لجستیک صادرات، هرکدام از این حوزه‌ها می‌توانند یک محور توسعه پایدار باشند.

اما شرط تحقق این هدف، یکپارچگی تصمیم‌ها، اعتماد به بخش خصوصی، و نگاه سرمایه‌محور بانک‌هاست.

خوزستان فرصت از دست‌رفته نیست؛ فرصتی است که هنوز زنده است، اگر نگاه ما از استخراج منابع به استخراج ارزش تغییر کند.