- نویسنده : عادل الهایی
-
- منبع خبر : پایگاه خبری رهرو نیوز
http://rahronews.ir/?p=1279834
اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز:
روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا طی چهار دهه گذشته یکی از پرتنش‌ترین و پیچیده‌ترین روابط دوجانبه در نظام بین‌الملل بوده است. در حالی‌که تنش‌ها در مقاطعی به اوج خود رسیده‌اند، ایران در طول این سال‌ها مواضعی نسبتاً منسجم و مشخص درباره انتظارات و خواسته‌های خود از ایالات متحده داشته است. این خواسته‌ها را می‌توان در پنج محور اصلی بررسی کرد:
۱. رفع کامل و پایدار تحریم‌ها
تحریم‌های اقتصادی، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، ضربه سنگینی به اقتصاد ایران وارد کرده‌اند. از نگاه جمهوری اسلامی ایران، تحریم‌ها نه‌تنها نقض آشکار توافقات بین‌المللی هستند، بلکه ابزاری برای جنگ اقتصادی علیه ملت ایران محسوب می‌شوند.
مطالبات اصلی ایران در این حوزه شامل:
لغو تحریم‌های نفتی، بانکی، حمل و نقل، فناوری و دارویی.
تضمین عدم بازگشت تحریم‌ها تحت دولت‌های بعدی در آمریکا (مطالبه‌ای که در مذاکرات وین و دوحه نیز مطرح شد).
آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های بین‌المللی.
جمهوری ایران معتقد است رفع تحریم‌ها شرط اساسی برای بازگشت به تعهدات برجامی و آغاز هرگونه مذاکره جدید است.
۲. احترام به حاکمیت ملی و پایان مداخلات داخلی و سایبری
یکی از گلایه‌های دائمی جمهوری اسلامی ایران از ایالات متحده، مداخلات مستقیم و غیرمستقیم در امور داخلی کشور است. ایران آمریکا را به حمایت از گروه‌های اپوزیسیون، فعالیت‌های رسانه‌ای علیه نظام و جنگ روانی متهم می‌کند.
ایران خواهان آن است که:
آمریکا به استقلال و تمامیت ارضی ایران احترام بگذارد.
از تلاش برای تغییر نظام سیاسی در ایران دست بکشد.
سیاست «فشار حداکثری» که به زعم ایران با هدف براندازی طراحی شده، متوقف شود.
۳. به رسمیت شناختن نقش منطقه‌ای و امنیتی جمهوری اسلامی ایران
ایران خود را یک قدرت منطقه‌ای مشروع و تأثیرگذار می‌داند که در تحولات حیاتی منطقه از یمن تا لبنان، از سوریه تا عراق نقش دارد. اما آمریکا همواره در پی مهار نفوذ منطقه‌ای ایران بوده است.
در این حوزه، ایران از آمریکا می‌خواهد:
نقش ایران در تأمین امنیت منطقه به‌ویژه در مبارزه با تروریسم (مانند داعش) را به رسمیت بشناسد.
از حمایت یک‌جانبه از متحدان خود علی الخصوص اسرائیل و برخی کشورهای منطقه دست بردارد.
نیروهای نظامی خود را از منطقه، به‌ویژه از عراق، سوریه و خلیج فارس خارج کند.
در واقع، ایران به‌دنبال بازتعریف نظم امنیتی منطقه‌ای بدون حضور آمریکا و بر اساس همکاری‌های بومی و منطقه‌ای است.
۴. پایان استانداردهای دوگانه و سیاست‌های تبعیض‌آمیز
ایران بارها از آنچه «استانداردهای دوگانه» آمریکا در حوزه‌های حقوق بشر، برنامه هسته‌ای، مبارزه با تروریسم و آزادی بیان می‌نامد، انتقاد کرده است.
ایران خواهان آن است که:
آمریکا از استفاده ابزاری از مفاهیم حقوق بشر و دموکراسی علیه کشورهایی که با سیاست‌های واشنگتن همسو نیستند، دست بکشد.
به همان اندازه که از تسلیحات هسته‌ای رژیم صهیونیستی حمایت می‌کند، نسبت به برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز انصاف به خرج دهد.
با همه کشورها با یک سیاست خارجی واحد و غیرتبعیض‌آمیز برخورد کند.
۵. تضمین امنیت و پرهیز از تهدید نظامی
یکی از اصلی‌ترین مطالبات ایران، پایان دادن به تهدیدهای نظامی مستقیم و غیرمستقیم از سوی آمریکا و متحدانش است. از نظر ایران، تهدید نظامی یا عملیات‌هایی مانند ترور سردار قاسم سلیمانی، مصداق آشکار تجاوز و بی‌ثبات‌سازی منطقه‌ای است.
ایران خواهان آن است که:
هرگونه تهدید نظامی علیه کشور متوقف شود.
سیاست ترور و خرابکاری در قالب جنگ هیبریدی متوقف گردد.
مسیر گفتگو و دیپلماسی جایگزین فشار و زورگویی شود.
نتیجه‌گیری: چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا؛ میان تقابل و تعامل
مطالبات ایران از ایالات متحده، ریشه در تجربه‌های تاریخی، سیاست‌های منطقه‌ای، و رویکرد ایدئولوژیک جمهوری اسلامی دارد. این خواسته‌ها، صرفاً خواسته‌های یک دولت برای امتیازگیری نیستند، بلکه بازتابی از نوع نگاه ایران به نظم بین‌الملل، مفهوم استقلال سیاسی، و نقش خود در منطقه و جهان‌اند.
در واقع، ایران به دنبال رابطه‌ای برابر و متوازن با آمریکا است؛ رابطه‌ای که در آن:
شأن و جایگاه سیاسی جمهوری اسلامی به رسمیت شناخته شود؛
استقلال و حاکمیت ملی آن خدشه‌دار نشود؛
منافع اقتصادی‌اش تضمین گردد؛
و از تهدید و فشار، به‌ویژه به شیوه‌های یک‌جانبه‌گرایانه، پرهیز شود.
این خواسته‌ها از نگاه ایران، پیش‌شرط هرگونه بهبود روابط و زمینه‌ساز آغاز گفت‌وگویی سازنده و پایدار است.با این حال، تحقق این خواسته‌ها با موانع جدی روبه‌روست:
ساختار قدرت در واشنگتن، به‌ویژه نفوذ لابی‌های ضدایرانی مانند آیپک؛
سیاست‌های سنتی آمریکا برای حفظ برتری در منطقه خاورمیانه؛
و اختلافات بنیادین ایدئولوژیک میان نظام جمهوری اسلامی و نظام لیبرال دموکراسی غربی.
در نتیجه، روابط ایران و آمریکا در آینده نه‌چندان قابل پیش‌بینی است؛ اما آنچه مسلم است این‌که تا زمانی که زبان تهدید، تحریم و فشار در سیاست آمریکا غالب باشد، امکان توافقی پایدار و بلندمدت بسیار محدود خواهد بود. در مقابل، چنان‌چه ایالات متحده به سمت پذیرش واقعیات جدید منطقه‌ای و گفت‌وگوی برابر حرکت کند، امکان بازسازی تدریجی اعتماد وجود دارد.
در نهایت، آنچه ایران می‌خواهد، نه صرفاً “رفع دشمنی”، بلکه برقراری نوعی نظم جدید در روابط دو کشور بر پایه احترام متقابل، منافع مشترک، و عقلانیت سیاسی است.
Monday, 28 April , 2025