• نویسنده : حیدر عسکری

    • رهرو نیوز- حیدر عسکری –در محدود بودن منابع شکی نیست چراکه در سراسر جهان منابع به هر میزانی که باشد دارای محدودیت است و اصولاً منابع نامحدودی وجود ندارد .

    اما در بخش دوم تعریف مذکور یعنی ” نیاز های نامحدود” قدری جای تامل است.

    بطور کلی می توان گفت که در دنیای اقتصاد نیازهای هر شخص و هر جامعه با نیاز های شخص و جامعه دیگر متفاوت است .

    آنچه اهمیت دارد منشاء این تفاوت است و اینکه اصولا نیازهای یک جامعه چرا ، چگونه ، به چه میزان و بر اساس چه مبنایی ایجاد می شود .

    سالها پیش نویسنده ای ایرانی این گونه خاطره نقل می کند :

    ” در خارج از کشور هنگام مطالعه روزنامه یک آگهی توجه مرا به خود جلب کرد . در این آگهی یک شرکت خودروسازی متقاضی استخدام تعدادی روانشناس و جامعه شناس شده بود ! با کمال تعجب با آن شرکت تماس گرفتم و با کنجکاوی علت استخدام تخصص های مذکور را در یک شرکت فنی و خودروسازی جویا شدم .پاسخ حیرت آور بود !

    در بخشی از پاسخ مسئول مربوطه عنوان شد که در برخی کشورهای آفریقایی که حتی جاده هم برای تردد خودرو وجود ندارد از همان کشورها مشتریانی هستند که به شرکت سفارش خودرو داده اند. آنجا بود که متوجه شدم این نتیجه کار همان تیم روانشناسی و جامعه شناسی شرکت خودروسازی است ! ”

    آری . فرهنگ نقش بی بدیلی در تعیین نیازهای اقتصادی جوامع بشری داشته و دارد .

    نگهداری۲۰ میلیارد دلار در منازل مردم ایران

    با کمرنگ شدن مرزهای میان علوم مختلف اگرچه نمی توان انکاری میان ارتباط علوم جغرافیا ، سیاست ، تاریخ ، صنعت و … با علم اقتصاد داشت اما به اعتقاد نگارنده هیچ عنصری به اندازه تاثیر نرم افزار فرهنگ بر اقتصاد کارساز نیست .

    اینکه طبق نظر کارشناسان در کشور ما حدود ۲۰ میلیارد دلار در منازل مردم نگهداری می شود و باعث بالارفتن قیمت دلار شده است.

    اینکه در وضعیت خاص اقتصادی برخی هموطنان منازل خود را تبدیل به انبارهای کوچک مواد غذایی و مازاد بر نیاز خود می کنند.

    اینکه عده ای اصرار به خرید ارز دلار دارند آن هم در شرایطی که خرید هر دلار به معنای کمک به افزایش قیمت افسار گسیخته ارز و متعاقباً افزایش سایر قیمت ها می شود و اینکه هموطنان کم درآمد در تنگنای شدید اقتصادی قرار می گیرند .

    همگی با فرهنگ و اخلاق حاکم بر جامعه مرتبط است . اخلاقی که ممکن است ترحم بر مستمندان و بینوایان جامعه جای خود را به منفعت شخصی و انتفاع مالی بدهد.

    در تاریخ می خوانیم که خداوند به حضرت موسی (ع) وعده عذاب قحطی را برای قوم بنی اسرائیل داده بود ، حضرت موسی نیز قوم خود را آگاه کرد . قوم وی در دیوار خانه ها سوراخ هایی ایجاد کردند تا در مواقع قحطی و عذاب ، به آسانی و پنهانی به یکدیگر کمک کنند . مدتی گذشت و عذاب الهی نازل نشد . پس از اینکه حضرت موسی (ع) علت را از خداوند پرسید . خداوند فرمود: قوم تو به هم رحم کردند حال چگونه من به این قوم رحم نکنم !!

    در علم اقتصاد اصطلاحی به نام رفتار گروهی ( گله ای ) وجود دارد که درآن یک تمایل درافراد برای تقلید از گروه آنهم بصورت منطقی یا غیر منطقی وجود دارد . رفتاری که افراد به صورت جداگانه ممکن است تمایلی به آن انجام نداشته باشند .

    رویداد اخیر اقتصادی و افزایش شدید قیمت کالا ها که منجر به زیان بسیاری از هم وطنان ، به دلیل همین رفتار گروهی گردید بیش از پیش ضعف نظام اقتصادی کشور و کم کاری مسئولین ذیربط را نمایان ساخت . اگرچه پایه های ساختار اقتصادی کشور باید بگونه ای باشد که با تهدیدهای خارجی و زیاده خواهی های برخی از اقشار جامعه دچار تزلزل نگردد ،اما بجز مسئولین مقصر اقتصادی ، قصور و کم کاری مسئولین فرهنگی را هم نباید از نظر دور داشت .

    فرهنگی که در زمان دفاع مقدس مبتنی بر رقابت جهت نیل به شهادت و دفاع از کیان اسلام و وطن بوده است چرا پس از سال ها به رقابت جهت کسب منافع شخصی آن هم به قیمت تضرر دیگران تبدیل شده است.

    سوال اینجاست که آیا دستگاه متولی امور فرهنگی هیچ گونه نقشی در نابسامانی اقتصاد فعلی کشور نداشته اند ؟

    آیا واقعاً مشکلات ارزی و پولی کشور تنها با تکنیک های مالی قابل حل است ؟

    در روزگاری که جامعه بدنبال راهکارهای اقتصادی محض برای گشایش گره های کور اقتصادی کشور است می توان ریشه بسیاری از پیامدهای اخیر را در اخلاق اقتصادی جستجو کرد .

    با توجه به اینکه بیشترین افزایش قیمت ارز در ماه محرم الحرام رخ داده است چرا دستگاه های امور فرهنگی نتوانسته اند با استعانت از الگوی غنی عاشورایی و محرم نسبت به ترویج و اجرای مفاهیم و فرهنگ اسلامی موفق باشند مفاهیمی همچون عزت نفس ، ایثار، همیاری ، خویشتنداری ، مقاومت و …

    این زنگ خطری جدی است برای دستگاههایی که نتوانسته اند علیرغم وجود باورهای مذهبی و اعتقاد دینی در جامعه ، مانع از شکل گیری پدیده مخرب ” رفتار گروهی ” در مسائل اقتصادی شوند .

    هر چند پیش از این نیز دستگاههای مزبور توفیق چندانی در پرورش مدیران اجرایی سالم نداشته اند.

    آیا وقت آن نرسیده است در راستای حل مشکلات فعلی جامعه از جمله وضعیت بغرنج معیشتی مردم کشور علاوه بر اقدامات اقتصادی ، تأملی عمیق در عملکرد دستگاه های متولی امور فرهنگی داشته باشیم ؟

    آیا در این سالها وزارت آموزش و پرورش ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دانشگاه ها ، مساجد و سایر ارگان های فرهنگی رسالت وجودی خود را به نحو احسن انجام داده اند ؟

    اگر آری پس چرا ؟

     

    انتهای پیام /*