دسترسی ها

اهواز- پایگاه خبری رهرو نیوز:اقتصاد خوزستان این روزها در شرایطی به سر می‌برد که می‌توان آن را در یک کلمه توصیف کرد: بیمار. نوسانات شدید نرخ ارز، تورم بالا، افزایش بی‌وقفه هزینه‌های تولید و تصمیمات ناگهانی در بخش‌های مختلف، باعث شده فضای کسب‌وکار در استان به یکی از دشوارترین سطوح دهه‌های اخیر برسد. تولیدکنندگان کوچک و متوسط، که ستون فقرات اشتغال و تولید در استان محسوب می‌شوند، در بسیاری از موارد امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را از دست داده‌اند و بخش قابل توجهی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال به دلیل شرایط پرریسک از بین رفته است. در این میان، صنایع بزرگ هم با چالش‌های فراوانی روبه‌رو هستند؛ تمرکز سرمایه‌گذاری روی این صنایع، هرچند مقیاس تولید را بالا برده، اما زنجیره‌های پایین‌دست و صنایع کوچک را به حال خود رها کرده است. این ساختار نامتوازن باعث شده است ارزش افزوده بالقوه در استان شکل نگیرد و بسیاری از ظرفیت‌های اقتصادی، بلااستفاده باقی بماند.

در چنین شرایط بحرانی، راهکارهای سنتی مانند اتکا به وام‌های بانکی یا بودجه دولتی، دیگر جوابگو نیستند. بانک‌ها با نرخ‌های بالا و شرایط سخت تأمین مالی، نه تنها توان حمایت از بخش خصوصی را ندارند، بلکه خود به مانعی برای رشد تبدیل شده‌اند. تولیدکنندگان کوچک و متوسط بدون دسترسی به منابع مالی مناسب، از چرخه تولید و توسعه حذف شده‌اند و صنایع بزرگ نیز به دلیل وابستگی به نوسانات اقتصادی کلان و موانع مالی، نمی‌توانند ظرفیت‌های خود را به طور کامل عملی کنند.

بازار سرمایه؛ تنها راه خروج از بحران

در همایش «عبور از بحران مالی ۱۴۰۴» که در اهواز برگزار شد، شهلا عموری، رئیس اتاق اهواز، صراحتاً اعلام کرد که بازار سرمایه تنها راه برای عبور از بحران مالی استان است. او تأکید کرد که بخش خصوصی بدون بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه نمی‌تواند مسیر توسعه پایدار را دنبال کند و این بحران نه فقط مالی، بلکه انسانی است که نیازمند راه‌حل‌های عملی و مؤثر است. بازار سرمایه، به گفته عموری، می‌تواند نقشی فراتر از یک بستر معاملاتی ساده ایفا کند و مسیر حرکت سرمایه‌ها به سمت تولید را هموار سازد.

اما بازار سرمایه دقیقاً چه نقشی دارد و چرا فعالان اقتصادی آن را راه حل اصلی می‌دانند؟ به بیان ساده، بازار سرمایه بستری است که در آن سرمایه‌های سرگردان و نقدینگی‌های پراکنده می‌توانند به سمت پروژه‌ها و طرح‌های تولیدی هدایت شوند. به جای آنکه سرمایه در بانک‌ها بماند یا به بازارهای غیرمولد منتقل شود، در این بازار با سازوکاری شفاف و قانونمند، سرمایه به سمت فعالیت‌های اقتصادی هدایت می‌شود که می‌توانند ارزش افزوده ایجاد کنند و اشتغال پایدار به همراه داشته باشند. ابزارهای بازار سرمایه شامل صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر کالا، اوراق مالی، قراردادهای پیش‌فروش و ابزارهای پوشش ریسک هستند که امکان تأمین مالی، مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی بلندمدت را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کنند. به کمک این ابزارها، تولیدکنندگان می‌توانند منابع مالی مورد نیاز خود را بدون اتکا به تسهیلات بانکی با نرخ‌های بالا جذب کنند و سرمایه‌گذاران نیز از شفافیت و امنیت سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.

ضعف خوزستان در بهره‌گیری از ابزارها

با وجود اهمیت بازار سرمایه، استفاده از این ظرفیت در خوزستان هنوز بسیار محدود است. مهرام روانبخش، سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، در همان همایش به ضعف استان در بهره‌گیری از ابزارهای بازار سرمایه اشاره کرد و گفت که بسیاری از ابزارهای قانونی و موجود در این زمینه، هنوز به صورت عملیاتی فعال نشده‌اند. روانبخش تأکید کرد که برای عبور از بحران مالی، فعال‌سازی و استفاده مؤثر از این ابزارها ضروری است. او اقتصاد استان را شبیه کارخانه‌ای توصیف کرد که ستون‌های اصلی آن نصب شده، اما بخش‌های حیاتی هنوز تکمیل نشده است. به عبارت دیگر، ظرفیت تولید وجود دارد، اما ساختار مالی و زنجیره‌های ارزش به طور کامل فعال نشده‌اند و این خلأ باعث می‌شود سرمایه‌های موجود به جای جریان در تولید، بلااستفاده بمانند.

فعال‌سازی ابزارهای بازار سرمایه می‌تواند چند کارکرد مهم داشته باشد. اول، سرمایه‌های خرد و پراکنده مردم و شرکت‌ها به سمت پروژه‌های تولیدی هدایت می‌شوند، از منابع غیرمولد خارج می‌شوند و به چرخه اقتصاد بازمی‌گردند. دوم، تولیدکنندگان با امکان برنامه‌ریزی بلندمدت و مدیریت ریسک، می‌توانند به طور مطمئن فعالیت کنند و ظرفیت‌های خود را کامل کنند. سوم، صنایع پایین‌دست و زنجیره‌های فرعی تولید که تاکنون به دلیل نبود سرمایه و ابزارهای مالی، ناقص مانده‌اند، فرصت تکمیل و توسعه می‌یابند و ارزش افزوده واقعی در استان شکل می‌گیرد.

راه پیش‌رو برای اقتصاد استان

یکی دیگر از نکات مهم، ضرورت آموزش و توانمندسازی فعالان اقتصادی برای استفاده از ابزارهای بازار سرمایه است. بدون آگاهی کافی و مهارت لازم، حتی بهترین ابزارها هم بلااستفاده باقی می‌مانند. بسیاری از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران هنوز نمی‌دانند چگونه می‌توانند از صندوق‌های کالامحور، اوراق سلف، قراردادهای پیش‌فروش و ابزارهای پوشش ریسک بهره ببرند. ایجاد برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی گسترده، کلید فعال شدن واقعی این بازار در استان است.

علاوه بر این، نقش دولت نیز در این مسیر تعیین‌کننده است. تجربه کشورهای موفق نشان داده که دولت در اقتصادهای پویا، بیشتر نقش تسهیل‌گر و ناظر را دارد و کمتر وارد تصدی مستقیم می‌شود. در خوزستان نیز کاهش محدودیت‌ها، حمایت هدفمند از تولید، ایجاد مشوق‌های مبتنی بر ارزش افزوده و فراهم کردن بستری امن و شفاف برای سرمایه‌گذاری، می‌تواند نقش بازار سرمایه را پررنگ‌تر کند و اعتماد بخش خصوصی را بازگرداند.

با توجه به تأثیرگذاری بالقوه بازار سرمایه و تأکید فعالان اقتصادی، می‌توان نتیجه گرفت که این ابزارها شاید همان کلیدی باشند که می‌تواند نفس تازه‌ای به اقتصاد خوزستان بدهد. اگر سرمایه‌های سرگردان و منابع موجود به مسیر تولید هدایت شوند، اگر صنایع کوچک و متوسط بتوانند از امکانات مالی نوین بهره‌مند شوند و اگر زنجیره‌های تولید کامل شوند، اقتصاد استان می‌تواند از بحران مالی و رکود فعلی عبور کند و مسیر توسعه پایدار را آغاز کند. در این مسیر، نه فقط صنایع بزرگ، بلکه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هم سهم خواهند داشت و فرصت‌های جدید اشتغال و تولید شکل می‌گیرد.

به طور خلاصه، اقتصاد خوزستان امروز به یک بازطراحی مالی نیاز دارد؛ بازطراحی که بازار سرمایه محور آن باشد، بخش خصوصی را توانمند کند، زنجیره‌های ارزش را تکمیل کند و سرمایه‌ها را به جریان تولید بازگرداند. شاید این همان راهی باشد که می‌تواند استان را از وضعیت فعلی خارج کرده و پایه‌های توسعه پایدار را در آن محکم کند.